At yarışlarında dil bağı kullanımına ilişkin görüşler nedir?

Haziran 2018 itibarıyla Almanya'da ülke çapında TÜM binicilik sporlarında tüm dil bağları yasaklanmıştır…

Dil bağı, eğitim veya yarış sırasında dili yerinde tutmak için atın dilinin etrafına sıkıca sarılan ve ardından alt çenenin etrafına bağlanan büyük bir elastik bant veya naylon çoraptır. Dil bağlarının kullanımına yarış kuralları çerçevesinde izin verilir, bazı kişi ve hayvn hakları savunucuları atlara verdiği acı ve sıkıntı nedeniyle dil bağlarının kullanımına karşıdır.

Dil bağları, yarış performansını artırmak amacıyla iki ana nedenden dolayı kullanılmaktadır:

Atın bir yarış sırasında dilinin bit üzerinden geçmesini önlemek için.
Yüksek yoğunluklu egzersiz sırasında 'boğulma' veya ağzın arkasındaki yumuşak doku tarafından hava yolunun tıkanmasını önlemek için.

Bununla birlikte, yarış yetkilileri, antrenörlerin dil bağı kullanmasına izin vermeden önce herhangi bir veteriner girdisi veya teşhis gerektirmez. Araştırmalar, dil bağlarının atların küçük bir kısmında “boğulmayı" önleyebildiğini, ancak bunu hangi mekanizmayla yaptıklarının kesin olarak bilinmediğini ve atların çoğunluğu üzerinde yararlı bir etkisinin olmadığını göstermektedir.

Atlar, binici dizginleri gevşetmediğinde amansız ağrı ve baskının verdiği rahatsızlıktan kaçınmak için dillerini kantarmanın üzerinden geçirmeye çalışır. Hafif baskı ve serbest bırakmaya tepki veren iyi eğitimli bir at, genellikle bu şekilde gemden kaçınmaya çalışmaz.

Dil bağı nasıl ve ne zaman uygulanır?
Bir dil bağı uygulama süreci, atın dilini sıkıca tutmayı ve bağı dilin tabanı etrafında sekiz şeklinde bükmeyi, ardından dili yerinde tutmak için bandı alt çenenin üzerine çekmeyi veya bağlamayı içerir. Bant naylon çoraptan, deriden veya elastik bir malzemeden yapılabilir ve antrenörün veya eğiticinin karar verdiği ölçüde sıkı bir şekilde uygulanır.

Dil bağları genellikle bir yarıştan önce at eğerlenirken uygulanır ve genellikle eğitim sırasında 30 dakikaya ve yarış sırasında 20 dakikaya kadar atın üzerinde bırakıldığı rapor edilmiştir. Yarış kuralları, dil bağı kullanımı için bir zaman sınırı belirtmez ve kullanımdan sonra dil sağlığının veteriner tarafından değerlendirilmesi gerekliliği yoktur.

Örneğin Avustralya'da safkan İngiliz yarışlarında antrenörlerin %72'si dil bağı kullanıyor ve atların %30'undan fazlası en az bir startta dil bağı takmış. Bir ata dil bağı uygulandıktan sonra, sonraki yarışlarının %84'ünde yeniden kullanılmıştır. Dil bağı kullanımı engel atlama yarışlarında (%45) düz yarışlara göre (%32) daha fazladır.

Standardbred antrenörlerinin yüzde seksen beşi yarış ve/veya antrenman sırasında dil bağı kullandıklarını bildiriyor. Kullanımlarının ana nedeni, atın dilini gem üzerinde gezdirmesini önlemekti (%78) ve antrenörlerin sadece %37'si kullanımlarının şüpheli hava yolu tıkanıklığı ile ilgili olduğunu bildirdi.

Dil bağının hayvan sağlığı üzerindeki etkileri nelerdir?
Dil bağı kullanımıyla ilişkili problemler arasında ağrı, endişe ve sıkıntı belirtileri gösteren atlar, yutma güçlüğü, dilde kesikler ve yırtıklar, morarma ve şişme yer alır. Dil bağı kullanımı ile kan akışının kısıtlanması dilin maviye dönmesine ve kalıcı doku hasarına neden olabilir.

12 Standardbred at üzerinde yakın zamanda yapılan bir araştırma, dil bağı takılı olanların, dil bağı olmayan atlara göre önemli ölçüde daha fazla stres belirtisi gösterdiğini ve bu stresin önceki kullanımla arttığını buldu. Bu, atların dil bağlarını itici bulduklarını ve bu rahatsızlığa alışmadıklarını gösteriyor.

Dil bağının veteriner hekim tarafından tıbbi olarak onaylandığından ve bir eğitim yardımı olarak doğru şekilde kullanıldığından emin olmak için eğitmenlerin ve veteriner hekimlerin birlikte çalışması önemlidir.

Avustralya Veterinerler Birliği, dil bağı uygulama kararı veteriner tavsiyesi ile verildiği ve atın sağlık ve refah ihtiyaçlarına dayandığı sürece dil bağı kullanımını onaylamaktadır. AVA, dil bağı uygulanan atların yakından izlenmesini önermektedir.

Di bağının at refahı üzerindeki etkisine ilişkin endişeler, 2004 yılından bu yana Fédération Equestre Internationale (FEI) tarafından binicilik disiplinlerinde ve 2018'den bu yana Almanya'da yarışlarda kullanımının yasaklanmasına yol açmıştır. Daha yakın zamanda, Racing Australia, diğer malzemelere hâlâ izin verilmesine rağmen, thoroughbred yarışlarında naylon çorap şeklindeki kullanımını yasaklamıştır.

Peki bizde durum nedir diye bakarsak durum şudur: “Körlerle sağırlar birbirini ağırlar…"
Ne veteriner raporu ne başka bir onay, ne kullanım izin hak getire…
İsteyen takıyor kullanıyor.
Bu sorunu dile getiren bir yazı yine bu sitede 7 Kasım 2019 tarihinde OTORİTE BİLİYOR MU? başlığı altında yayımlanmış.
Yayımlanmışta ne olmuş? Hiç…

İş bilmez basiretsiz 'bazı' hakemler en azından atların tam pistte çıkacakları esnada bu işleme izin vermeleri gerektiğini idrak etmek durumundalar. Aksi taktirde tüm araştırmalar gösteriyor ki, her geçen dakika – bildiğiniz bir dakika – o dil bağı sorun yaratmaya başlıyor. Hele bizim gibi atların start makinesine girişleri dakikalar sürüyorsa atların yaşayacağı travmanın katsayısı da artıyor – bilimsel saptama. Yani aslında bir bakıma “kaş yapalım derken göz çıkarılıyor".

Bu arada gelen duyumlara göre 'bazı hakemlerin' gereksiz bir havalanma moduna girdikleri ve zaten gerilimin yüksek olduğu start öncesinde bizlere aktarılan sert söylemleri vb. olacak iş değil. Bu kişiler görevlerinin bilincinde olup ortamı fazla germeseler herkes için daha iyi olur…

Dip Not: Bir atın dilini yutup boğulduğuna dair literatüre geçmiş bir kayıt yoktur.

Tayfun ÜNAL – 28 Temmuz 2023

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…