İngiliz At Yarışı Otoritesi (BHA), 19 Ocak 2018 tarihinden itibaren yarış programlarında bir atın ‘Wind Surgery (WS)‘ – solunum yolu – ameliyatı geçirdikten sonra ilk koşusunu ne zaman yapacağını teyit eden bilgilerin yer alacağını duyurdu.

Bu uygulama, sporun bahis müşterilerinin ihtiyaçlarına odaklanılarak açıklık ve şeffaflık adına başlatılmıştır. At Yarışı Bahisçileri Forumu (HBF) tarafından yapılan bir anket, ‘wind surgery‘ hakkındaki bilgilerin bahis oynayan insanlar tarafından en çok talep edilen bilgi olduğunu ortaya koymuştur.

Bahis müşterileri için geliştirilmiş verilerin yanı sıra – ve bunun bahis piyasalarının bütünlüğü üzerindeki yararlı etkisi – bu gelişme aynı zamanda BHA‘nın ‘wind surgery‘ ameliyatlarının doğası, sıklığı ve yarış atları üzerindeki etkisi hakkında araştırma verileri toplamasına da olanak tanıması amaçlanmıştır.

O dönemde BHA‘nın Düzenleyici Baş Sorumlusu Jamie Stier şunları söylemişti:

“Sporun bahis müşterileri ve potansiyel müşterileri bu gelişmenin merkezinde yer almaktadır. Sporun açık, adil ve şeffaf olduğunun görülmesi son derece önemlidir. Modern dünyada, bir atın performansı üzerinde etkili olabilecek bilgiler, sadece söz konusu ata yakın olanlara değil, herkese açık olmalıdır.

“Bahis müşterilerine daha fazla veri sunulması, sporun daha cazip bir bahis ürünü haline gelmesine hizmet eder. Giderek kalabalıklaşan bahis pazarında rekabet etmeye devam edebilmemiz için diğer spor dallarına ayak uydurmamız hayati önem taşımaktadır."

“Ameliyatın atın formu üzerindeki etkisine ilişkin varsayımlar tamamen bahis müşterisine ait olmalıdır. Tüm solunum yolu ameliyatlarının başarılı olmadığı anlaşılmaktadır… ancak bazılarının başarılı olduğu açıktır. Bu nedenle, bilginin kamu malı olması ve bahis müşterisine bilginin değerini değerlendirme fırsatı verilmesi gerektiği görüşündeyiz.

“Solunum yolu sorunları hakkındaki bilgilerin kamuya açıklanmasının safkanların ticari değerleri üzerinde bir etkisi olabileceği görüşünün farkındayız. Ancak, açıklık ve şeffaflığın önemini ticari çıkarın üzerinde tutuyoruz."

Buradan hareketle gelelim lokaldeki asıl konumuza…
Bunları niye anlattım?
Malumunuz TJKD devasa imkanlarıyla sokaktaki vatandaşa rakip olarak ve aygırcılığı artık resmen ticari bir zihniyete taşıyarak – bu saptamamın nedeni aşağıda – adeta tekel yaratma çabasına girişmiş ve aslında hiç bir yetkileri olmadığı halde piyasayı kontrol etme durumuna gelmişlerdir – kısacası görevden vazife çıkartma.

Bu haksız rekabete ne yazık ki DUR diyen bir mercii de yoktur…

Peki kamu yararlı Türkiye Jokey Kulübü bunu niye yapıyor?
TJKD söylemine göre özel yetiştirici ucuz aygırlar alıp getirdiği için yetiştiriciliğin ilerlemeyeceğinden ötürü kendileri bu işi üstlenmiş görünüyorlar…
Peki kendileri ne yapıyor?
Aslında yaptıkları özetle şudur: Kamuya aktarılması imkan dahilinde olan gelirin bir kısmını aygır alımında kullanmaktadırlar – çünkü at neslinin ıslahı dışında harcama yapma yetkileri pek yoktur. Devlet buna izin vermemektedir ve de aslında gayet de iyi yapmaktadır.

Sadece ekonomik durumu iyi – göreceli – amatör at sahiplerinin konu hakkında hiç bir bilimsel yanları olmadan at neslinin ıslahı gibi görevi ülke adına üstlenmeleri abesle iştigaldir. Bu iş ya bilimsel bir kurula ya da tamamen özel sektörün – serbest piyasanın – doğal akışına bırakılmalıdır.

Elde para kaldı, bunu kamuya aktarmayalım da bari gidip aygır alalım mantığı sakat bir yaklaşımdır…
Bu sakat yaklaşımlar neticesinde 1950’den beri ne yetiştiricilikte ne yarışçılıkta zerre kadar ilerleme yoktur…
Şu an atçılık alanında resmi anlamda PART II yani diğer bir deyişle 2. Ligdeyiz – örneğin Zimbabve ile birlikte…

Ve bu durumun ne hesabını soranı ne de hesabını vereni vardır.

Şimdi de gelelim yeni alımlardan ELARQAM isimli aygıra…
Eyy Kamu Yararlı Türkiye Jokey Kulübü Derneği, aldığın aygırın yukarıda anlatılan türden bir ameliyat geçirip geçirmediğini farkında mısın?
Farkındaysan, yetiştiricilikte bu tip sorunları olanların yetiştiricilik stokundan çıkarıldığını – genellikle – bilmiyor musun?
Bunları bilmiyorsan bu işlere neden soyunuyorsun?..
Biliyorsan insanlara bu durumu neden bildirmiyorsun?..

Bu sorunu taylarına aktarır aktarmaz bilemeyiz, ama bu riski neden alıyorsunuz? Belki de haberiniz bile yok! Hadi siz bu riski bilerek aldınız diyelim, neden şeffaf davranıp kamuoyuna açıklamada bulunmuyorsunuz?..

Hani nerede kaldı sizin kamu yararınız?

Aygır belki şampiyon taylar verir orası ayrı konudur, yetiştiriciyi bilgilendirmeniz gerekiyor, ana konu budur…

Tayfun ÜNAL – 2 Ocak 2023