Japonya’da atların (daha çok kırıklarla ilgili) sakatlanmalarının nedenlerinden biri olan pistlerin geometrik yapılarıyla ilgili yapılan araştırma yarış pistinin geometrik şeklinin yeniden yapılandırılması (rekonstrüksiyon) öncesi ve sonrasında ciddi kırıkların sayısında olağanüstü bir azalma olduğunu ortaya koymuştu.

Örneğin Hanshin Hipodromu‘nda pistin geometrik yapısı değiştirilerek safkanlardaki kırıkla sonuçlanan kaza sayısı başarıyla azaltıldı. Tadilat öncesi yapıda üçüncü ve dördüncü virajlar çok dar dönüşler şeklindeydi, çünkü mevcut olan virajların her iki başlangıç noktası arasında oldukça dik açılı bir dönüş vardı. Bu nedenle safkanların sık ​​sık ayak değiştirmek zorunda kaldığı, o esnada hızlarının düştüğü ve ardından kaybedilen zamanı kazanmak için tekrar hızlandıkları ayrıca gözlemlenmiş. Düz bir pist olduğundan ötürü aniden hızlanmanın kolay olmasının sakatlıklara davetiye çıkaran bir durum olduğu tespit edilen ayrı bir detay. Bitiş çizgisine doğru artık hem safkanın hem binicinin ellerindeki mevcut tüm imkanlarla sprinte başlaması da sakatlıkların oluşmasında artı bir etken olarak yorumlanıyor.

Verilen örnekte; bitiş çizgisi, üçüncü ve dördüncü viraj başlangıçları kırıkla neticelenen sakatlıkların daha yüksek oranda görüldüğü bölgeler olarak tespit edilmiş. Pistin yeniden yapılandırılmasıyla viraj başlangıçları neredeyse köşeli denilebilecek görünümünden artan bir eğrilik yarıçapı ile daha yumuşak bir elips haline getirilmiş. Uzmanlara göre; ölümcül yaralanmalara yatkın hale gelebilecek bacaklar üzerindeki merkezkaç kuvveti elipsin yarıçapı arttıkça azalıyor. Bu da safkanların koşarken en riskli anlarından biri olan ayak değiştirmelerinin önüne geçiyor.

Burada önemli bir konuda pistin çok sert olmaması gerektiği. Çünkü sert pistler (Örn. Veliefendi çim) daha hızlı ama haliyle sakatlıklara daha açık bir yapıdadır. Hanshin Hipodromu‘nda yeniden yapılandırma sonucunda derecelerin daha geriye gittiği de bir gerçek.

Bu durumda hipodrom işletmecisine bir seçim yapmak kalıyor.
Ya daha hızlı fakat daha riskli ya da daha yavaş ama daha güvenli pist…

Her at yıkılmasını, her sakatlığı çimdi, kumdu, sentetikti diyerek yorumlayanların da okuması dileğiyle.

Tayfun ÜNAL – 15 Aralık 2019