Araştırmacılara göre, küresel safkan popülasyonunda akrabalı yetiştirme düzeylerinde son 45 yılda önemli bir artış meydana geldi. Bilimsel yayın yapan bir dergide yayınlanan araştırmada, bugüne kadar incelenen en büyük at grubu olan 10.000’den fazla safkanın genomlarını analiz edildi. Araştırma sonucuna göre akrabalığın artmasının nedeni olumlu yarış özelliklerinin seçimi ve popüler aygır hatlarının pazarlamadaki olumlu ticari etkisi.

Çalışmadaki kullanılan atların soyağaçlarının Amerika’da % 97’si Northern Dancer‘a, Avrupa’da % 35 Sadler’s Wells‘e, Avustralya’da ise % 55 oranında Danehill hattına dayanıyordu.

Popüler aygır hatlarının yüksek oranda seçimi sonucunda akrabalı eşleşmeler genetik çeşitliliği azaltırken bir yandan da akrabalı depresyona (yıkım- çöküntü) yol açabiliyor. Uzmanlara göre yakın akraba eşleşmeleri  safkan yetiştiriciliğinde her zaman yüksek oranlarda uygulanır olmuştur ancak günümüzde daha da yükselmeye devam ediyor. Ve de edecek gibi görünüyor. Bunu öngörmek için kahin olmaya da gerek yok. Şöhret sahibi belirli aygır hatlarına yüksek talebin olduğu bir pazarda artışın sürmeye devam etmesi kuvvetle muhtemeldir.

Akrabalı yetiştirmeyle ilgili ana mesele safkanların genel nüfus verimliliğini ve sağlığını tehlikeye atabilmesidir. Çünkü, yönetilen diğer hayvansal üretim sistemlerinin aksine, safkanlar için sistematik olarak endüstrinin aracılığıyla genomik seçim veya nüfus yönetimi yoktur. Endüstri, akrabalı yetiştirmenin izlenmesine yardımcı olabilmeli ve bireysel yetiştiricilerin, kısrakları için genetik olarak farklı aygırlar seçebilmesinin önünü açarak sorunun azaltılmasının yollarını aramalıdır.

Aslına bakılacak olursa soyağaçları bir yandan da yetiştiriciye eskiden olduğu oranda fikir verici olmaktan oldukça uzaklaşmıştır. Akrabalı eşleşme oranları arttıkça fikir vermekten uzaklaşma daha da büyük boyutlara ulaşacaktır. Safkanlar o derece yakından ilişkili olmaya başlamışlardır ki artık bir soyağacında bireyler arasındaki ilişkiye dair doğru çıkarımda bulunmak imkansız bir hale dönüşmüştür. Bakmayın siz o sağda solda modern üfürükçüler gibi bilmiş bilmiş ahkâm kesenlere, hayatında beş kitap okumuşluğu yoktur çoğunun…

Soyağaçları artık yardımcı olacak kadar güçlü bilgiler veren ve sonuç tayin edici olmaktan uzaklaşmaya başlamıştır. Ancak, bazı aygır hatlarının baskınlığı neticesinde arzu edilen sonuca ulaşmaya yol açan ıslah çalışmalarındaki geniş eğilimleri vurgulamakta yararlı olabilmektedir. Belli ki yakın zamanda genetik veriler kullanılmadan yapılan analizler tamamen  modern üfürükçülüğe dönüşecektir. Çünkü, bir çok çalışma soyağacı temelli ilişki tahminlerinin, bireyler arasındaki gerçek genetik ilişkiyi ölçen DNA temelli yöntemlerden daha az doğru olduğunu göstermektedir.

Safkanların günümüze kadar gelen ıslah çalışmaları neticesinde daha atletik özellikler amaçlandığında; davranış, kas-iskeletsel, konformasyon ve metabolizma fonksiyonlarına sahip genler üzerinde etkili olmuş gibi görünmektedir.

Ancak, yüksek oranda yakın akraba eşleşmelerinin üstün yarış performansı ile herhangi bir ilişkisi olduğuna dair hiç bir bilimsel kanıt bugüne kadar elde edilememiştir. Modern üfürükçülerin şampiyonların soyağaçlarına bakarak verdikleri başarılı olmuş akrabalı eşleşme örnekleri ‘çoğunlukla göz bağcılık’ sanatıdır. Yukarıda bahsedildiği gibi artık soyağaçları o kadar dar bir havuza sıkışmıştır ki böyle ilişkileri bulmak bulamamaktan çok daha kolay bir hale gelmiştir. Matematiksek oranlara bakılacak olursa durum anlaşılır olacaktır. Lütfen dikkate almayınız…

Islah çalışmalarında akrabalı yetiştirme popülasyonlarda mutasyonel bir yük ile sonuçlanarak popülasyonun yaşayabilirliğini olumsuz olarak etkileyebilir. Günümüz yetiştiriciliğinde mevcut yetiştirme uygulamalarıyla bu sürecin durdurulması pek mümkün görülmüyor. İnsan eliyle yüzyıllardır süregelen ıslah çalışmaları neticesinde, “genetiği değiştirilmiş popülasyonların genetik olarak kurtarılması genetik olarak farklı bireylerin ortaya çıkmasıyla mümkün olabilir" diyor uzmanlar. Ve ilave ediyorlar; “Sınırlı sayıda aygırın orantısız etkisi nedeniyle bu zor olacaktır."

Bu bakımdan, ülke yetiştiriciliğini idare edenlerin, yön verenlerin, aygır çeşitliliğine gereken değeri vererek ve bazı aygırlara aşırı yığılmaların önüne geçecek tedbirleri alması akılcı bir yöntem olacaktır.