İNCELEME-ARAŞTIRMA

YARIŞ NASIL KAZANILIR

8869-2

BİR ATIN YARIŞ KAZANMASININ EN İYİ YOLU NEDİR?

Bazı araştırmacılar jokeylere koşuya hızlı başlayın, ancak son vuruş için enerjiden yeterli şekilde tasarruf edin tavsiyesinde bulunuyorlar. Safkanların yarışlarda enerjiyi nasıl kullandıklarını hesaplayan ilk matematiksel modele göre, kısa mesafeli yarışlarını kazanmak için ideal strateji budur. Araştırmacılar, bu yaklaşımın, teoride atların kazanma şansını bireysel olarak optimize edecek özelleştirilmiş hız planlarını belirlemek için kullanılabileceğini söylüyorlar.

Her yarış atının farklı yetenekleri vardır. İnsanlar gibi, bazıları sprint koşularında başarılıyken, diğerleri uzum mesafelere yatkın maratonculardır. Hangisinin hangi grupta olduğunu ve nasıl hızlanacağını bulmak bir derbinin kazanılması ya da kaybedilmesi arasındaki fark olabilir diyor araştırmacılar. Biniciler ve antrenörler, yarış staratejileri için geleneksel olarak yüzyılların deneyimine, önceki yarışlardan elde edilen verilere ve sezgilerine güvenmektedirler.

2013 yılından bu yana sprinter Usain Bolt gibi dünya şampiyonu koşucuların performanslarını analiz eden ve Paris'teki Sosyal Bilimler İleri Araştırmalar Okulu'nda (EHESS) matematikçi olan Amandine Aftalion, bu konuya nasıl katkı sağlayabileceğini düşünmüş. Kısa mesafeli koşucuların hızlı başladıklarında kazanma eğiliminde olduklarını ve bitiş çizgisine doğru ağır ağır yavaşladıklarını saptamış. Ancak 1600 metre gibi orta mesafeli yarışlarda koşucular güçlü bir başlangıç ​​yaptıklarında, biraz soluklandıklarında ve hızlı bir şekilde bitirdiklerinde daha iyi performans gösterdiklerini tespit etmiş.

Onun modeli, kazanan stratejilerin, iki farklı yola bağlı olarak kasların enerjinin açığa çıkmasını nasıl en üst düzeye çıkardığını gösteriyor: bir yarış sırasında sınırlı miktarda bulunabilen oksijen gerektiren güçlü aerobik olanlar ve oksijene ihtiyaç duymayan ancak atık biriktirerek yorgunluğa neden olan anaerobik ürünler.

Aftalion, atlar için hangi stratejinin daha iyi olacağını merak etmiş. Bu nedenle başka bir EHESS matematikçisi olan Quentin Mercier ile birlikte Fransa'da yarış eyerlerine yerleştirilmiş bir GPS izleme aracından yararlanarak atların dijital görüntülerini izleyip gerçek zamanlı hız ve konum verilerini elde ettiler.

İkili, Paris'in kuzeyindeki Chantilly yarış pistinde düzinelerce yarışta belli kalıplar üzerinde çalıştı ve üç farklı yarış mesafesi için kazanma stratejilerini açıklayan bir model geliştirdi: kısa olanı (1300 metre), orta mesafe olanı (1900 metre) ve biraz daha uzun olan (2100 metre) ve hepsi aynı kavisli pistte fakat farklı başlangıç ​​noktalarına sahipti. Model, yalnızca farklı yarış mesafelerini değil, aynı zamanda pist eğrilerinin boyutunu ve kıvrımını ve pist yüzeyindeki herhangi bir eğimi veya sürtünmeyi de hesaba katıyordu.

Araştırmanın yayımlanan sonuçlarına göre, son metrelerde enerji patlaması yapabilmesi için başlangıçta atını geride bekleten jokeyleri şaşırtabilir. Ekip, bunun yerine güçlü bir başlangıçın ​​daha iyi bir bitişe yol açtığını tespit etti. Bu elbette jokeylerin kesinlikle yanlış yaptığı anlamına gelmez. Aftalion, çok güçlü bir başlangıç ​​atı “sonunda bitkin" bırakarak yıkıcı da olabilir, diyor.

Teorik olarak, bu model, antrenörlerin hız önerilerinden ideal yarış mesafelerine kadar özel yarış stratejileri geliştirebilmek adına parametreleri atlar için bireysel olarak tespit edilebilir görüşünü savunuyor.

Yarış pistlerinde 30 yıldan fazla deneyime sahip bir veteriner olan Sydney Üniversitesi'nden bir veteriner olan Peter Knight, bu güzel bir düşünce, ancak antrenörler ve jokeyler bu stratejilerin kazanma olasılığının düşük olduğunu söylüyor. Son 40 yıldaki performansı açıklamaya yönelik diğer çeşitli bilimsel girişimler “özellikle başarılı olmadı" diyor – ve sadece atların vücut büyüklüğü ve aerobik kapasitesi açısından çok farklılık gösterdiği için değil: Bu ve benzeri modeller atın kendi davranışlarını açıklayamıyor.

Örneğin, bir at başka bir at geçtiğinde pes edebilir, çünkü kazanması gerektiğini bilmiyordur ve de bunu anlamaz. Knight, araştırmacılar atın kafasının içine girip psikolojik değişkenleri hesaba katana kadar, “performansı gerçekten modelleyemeyiz" diyor.

Ama belki de temel soru şudur: Gerçekten bunu bilmek istiyor muyuz?" Ve ardından ekliyor: “At yarışını seven insanlar için, belirsizlik heyecan getiriyor ve bu da işin güzelliği sağlıyor.

Etiketler: , ,
error: !!!